In het onderzoeksrapport 'duurzame kleiwinning' lees je hoe er grote meerwaarde voor hoogwaterveiligheid, ecologie en biodiversiteit en voor natuur en landschap ontstaat. Het rapport is mede mogelijk gemaakt door de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en wordt onderschreven door Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Natuur en Milieu Gelderland, Stichting het Utrechts Landschap en ARK Natuurontwikkeling.
Na analyse van 18 projecten bleek dat tussen 2000 en 2016 deze projecten door kleiwinning gezorgd hebben voor:
- 40 cm waterstandsverlaging
Het verlagen van het zomerbed zorgt voor meer ruimte voor de rivier. De genoemde projecten zorgen in totaal voor een waterstandsverlaging van 40 cm bij maatgevend hoogwater (MHW). Maatgevend hoogwater is een waterstand die theoretisch eens in de 1250 jaar voorkomt.
- 1800 hectare nieuwe natuur
Agrarische gronden zijn door kleiwinning – al dan niet in combinatie met zandwinning – omgevormd tot natuur. De grond wordt door de omzetting van agrarische grond naar natuurgrond 85% minder waard. Dit wordt gefinancierd door kleiwinners en de keramische industrie. Gebruik van bakstenen en keramische dakpannen draagt hiermee bij aan de vorming van nieuwe natuur.
- 70 km extra lengte natuurvriendelijke oever
Door kleiwinning zijn vele oevers volgens een flauw talud aangelegd, welke waardevol zijn voor aquatisch gebonden flora en fauna.
- 35 km gerealiseerde lengte nevengeul
Door kleiwinning zijn vele nevengeulen aangelegd. Een nevengeul is een min of meer parallel aan de hoofdstroom van een rivier lopende watergang. De rivieren in Nederland bestonden vroeger voor een belangrijk deel uit nevengeulen. Oude nevengeulen zijn vaak door menselijk ingrijpen of op natuurlijke wijze geheel of gedeeltelijk verland. Door kleiwinning worden deze oude patronen vaak weer zichtbaar.
- 330 hectare extra ondiep water
Kleiwinning in het rivierengebied beperkt zich tot het reliëfvolgend afgraven van het kleipakket, waardoor veelal ondiep water (tot 3 meter) ontstaat. Doordat in ondiep water licht tot de bodem kan doordringen ontstaat een zuurstofrijk systeem met veel plantengroei. Het water warmt bovendien snel op en is daardoor uitstekend opgroeihabitat voor bijvoorbeeld vissen en insecten.
- 283.500 kg stikstof reductie per jaar
Op basis van mestgiftenkengetallen afkomstig van het Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) wordt per hectare agrarische grond 170 kg stikstof per jaar toegediend. Doordat veel gebieden door kleiwinning wordt omgevormd naar natuur is als gevolg van kleiwinning sprake van een duurzame reductie van de stikstof in de bodem.
- 22.700 kg ammoniak uitstoot reductie per jaar
Van de eerder genoemde hoeveelheid stikstof komt uiteindelijk 8% vrij in de vorm van ammoniak (NH³) bij het bemesten van grond. Door de omvorming van landbouw naar natuur is als gevolg van kleiwinning sprake van een duurzame verbetering van de luchtkwaliteit.
- Ca. 5,5 miljoen m3 gewonnen (keramische) klei
De klei die in de uiterwaarden is gewonnen ten behoeve van de (bouw)keramische industrie of als dijkenklei is ingezet. Dat is voldoende klei voor bakstenen en dakpannen van meer dan 400.000 nieuwe eengezinswoningen.
Download hier het rapport Duurzame Kleiwinning.